Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens – Okke Jager

17-07-2008

Bij het googlen met de zoekterm krokus kom je snel en in de meeste gevallen op onze voorjaarsbloem terecht. De kenners weten, dat Krokus ook een Zwitserse hard rock en heavy metal band is, die werd opgericht in 1974. Als je zoekt met crocus, tref je vaker firmanamen aan en stuit je ook op een Griekse mythe. Jawel, óók onze krokus dankt haar naam aan een jongeling uit de Griekse oudheid. Het is echter niet zo´n bekend verhaal. Ovidius noemt het slechts en passant. Het gaat om Crocus (eigenlijk Krokos in het Grieks) en Smilax.
Crocus was een knappe jongeman. Op een dag liep hij door de Atheense bossen naar zijn ouderlijk huis. Op een open plek in het bos zag hij de beeldschone nimf Smilax dansen met haar vriendinnen. De nimfen groetten hem en hun vrolijkheid en schoonheid raakten hem diep. Vooral Smilax bracht zijn hart op hol. In de volgende dagen ging hij steeds terug naar het bos op zoek naar de nimfen en naar Smilax. Deze was wel gecharmeerd van die aantrekkelijke jongeman en liet zich gemakkelijk door hem vinden. Crocus raakte steeds meer door haar betoverd en wilde naar niemand meer luisteren. Maar de liefde tussen een sterveling (de mens Crocus) en een onsterfelijke (de nimf Smilax) is nu eenmaal tijdelijk. Smilax kreeg er genoeg van en zette Crocus aan de kant. Crocus liet zich echter niet zomaar opzijschuiven en bleef aandringen. Dat irriteerde Smilax zo, dat zij hem in een bloem, in een krokus, veranderde.                                                                                                                      In een andere versie van het verhaal gaat het net andersom. De nimf Smilax is verliefd op Crocus, maar deze ziet haar niet staan. Zij kwijnt weg, en de godin Afrodite verandert haar in een stekelige klimplant (of een klimroos, of een haagwinde). Op verzoek van Afrodite verandert de godin Artemis de ongevoelige Crocus in de gelijknamige bloem. Nog weer een andere variant van de mythe vertelt, dat de bloemenjongen Crocus de geliefde was van de god Hermes. Tijdens hun ruwe spel werd Crocus dodelijk gewond, volgens sommigen door een discus. En waar zijn bloed de grond raakte, groeide een bloem, de krokus.
Hoe het zij, ook de crocus heeft dus een mythologische voorgeschiedenis.  En omdat Crocus een sterveling was, is onderstaand gedicht van Okke Jager hier wel passend. De theoloog en publicist Okke Jager (1928-1992) sprak/schreef over zaken van geloof en theologie, en deed dat op een vlotte en milde wijze. Hij kreeg in de zestiger jaren vooral landelijke bekendheid als de (vooruitstrevende) gereformeerde predikant die voor de NCRV op radio en tv de dagsluiting verzorgde: enkele minuten bezinning vanuit een protestants-christelijk perspektief aan het eind van de avond; naar ik mij herinner was dat zo ongeveer rond 23.00 uur in die tijd. Dit gedicht is kenmerkend voor zijn diepzinnig denken.

Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens

Verraadt ons aller angst zich niet
in wie het leven weerloos liet?

De glasglans stemt de blazer mild.
De kaarsvlam vormt de hand tot schild.

De krokus wijst beton zijn grens.
Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens.